Μάντεβιλ, Μπέρναρντ ντε-

(Bernard de Mandeville, Ντόρντρεχτ, Ρότερνταμ 1670 – Χάκνι, Λονδίνο 1733). Άγγλος γιατρός και φιλόσοφος ολλανδικής καταγωγής. Γεννήθηκε στο Ντόρντεχτ της Ολλανδίας και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν, απ’ όπου αποφοίτησε το 1691, αλλά έζησε σχεδόν όλη τη ζωή του στην Αγγλία και χρησιμοποίησε την αγγλική γλώσσα στη συγγραφή των έργων του. Ο Μ., κριτικός των φιλοσοφικών και ηθικών ιδεών της εποχής του, έγινε γνωστός κυρίως για ένα σύγγραμμα που δημοσίευσε το 1714 (το οποίο είχε όμως κυκλοφορήσει ανώνυμο από το 1705), με τον τίτλο Ο μύθος των μελισσών, ή ιδιωτικές αμαρτίες, δημόσια ωφελήματα (The fable of the bees, or Private vices, public benefits). Στο έργο, ένα ποίημα πεντακοσίων περίπου στίχων, ο Μ. εμπνέεται από τη ζωή των μελισσών για να αναπτύξει τη θέση ότι το μόνο κίνητρο που κάνει τον άνθρωπο να δρα είναι το προσωπικό του συμφέρον, θέση την οποία είχε ήδη υποστηρίξει ο Χομπς. Το νέο στοιχείο ήταν ο προκλητικός ύμνος του εγωισμού ως θεμελίου της κοινωνικής ευημερίας, καθώς, κατά τον Μ., η φιλαργυρία και όχι ο αλτρουισμός δημιουργεί τον πλούτο, από τον οποίο επωφελούνται και εκείνοι που δεν τον έχουν και ο οποίος κάνει τα κράτη να ακμάζουν. Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να διώκεται και ούτε καν να κατακρίνεται. Με τον τρόπο αυτόν ο Μ. προανάγγειλε τις οικονομικές θεωρίες του αγγλικού φιλελευθερισμού. Άλλα γνωστά έργα του Μ. είναι τα Ελεύθερες σκέψεις για την εκκλησία, τη θρησκεία και τη φυσική ευτυχία (Free thoughts on religion, the church and natural happiness, 1720) και Έρευνα για την προέλευση της τιμήσ και τη χρησιμότητα της Εκκλησίας στον πόλεμο (An enquiry into the origin of honour, and the usefulness of Christianity in war, 1734).